Luật Doanh nghiệp là gì? Vì sao người kinh doanh cần hiểu luật ngay từ đầu?
Kinh doanh không chỉ là câu chuyện vốn, ý tưởng hay khách hàng. Đằng sau mỗi công ty còn là một “bản đồ pháp lý” mà nếu không nắm rõ, bạn rất dễ rơi vào thế bị động, thậm chí là vi phạm luật mà không hay biết.
Luật Doanh nghiệp là hệ thống các quy định pháp lý điều chỉnh cách một doanh nghiệp được thành lập, tổ chức, hoạt động và chấm dứt. Nói đơn giản, đây là “sách hướng dẫn vận hành doanh nghiệp hợp pháp” từ việc bạn đặt tên công ty ra sao, chọn loại hình nào, cho đến cách xử lý vốn góp, chuyển nhượng cổ phần hay thay đổi người đại diện pháp luật.
Vấn đề là luật không phải để đọc cho biết mà luật là thứ bạn phải hiểu để dùng
Khi bạn hiểu đúng Luật Doanh nghiệp, bạn sẽ:
- Lựa chọn mô hình phù hợp với định hướng kinh doanh (ví dụ: nên là công ty TNHH hay cổ phần?).
- Biết đâu là quyền hạn và nghĩa vụ của mình trên tư cách chủ sở hữu.
- Tránh các rủi ro tiềm ẩn, như bị xử phạt do đăng ký thiếu ngành nghề có điều kiện, góp vốn không đúng thời hạn, hoặc thiếu minh bạch trong quản trị...
Hiểu luật ngay từ đầu là cách bảo vệ bạn trước khi có sự cố, chứ không chỉ “chữa cháy” khi pháp lý đã rối.
Những quy định pháp lý quan trọng khi thành lập và vận hành doanh nghiệp
Khi thành lập doanh nghiệp, bạn không chỉ cần chuẩn bị vốn hay ý tưởng kinh doanh mà còn phải tuân thủ một loạt quy định pháp lý. Đây là những điều tưởng chừng nhỏ nhưng lại ảnh hưởng lớn đến khả năng hoạt động ổn định và lâu dài của công ty.
Dưới đây là những nội dung pháp lý quan trọng mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần nắm rõ:
Lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp
Bạn có thể chọn thành lập công ty TNHH một thành viên, hai thành viên trở lên, công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân. Mỗi loại hình sẽ có quy định khác nhau về vốn góp, trách nhiệm pháp lý và cơ cấu tổ chức.
Chọn sai từ đầu, sau này đổi sẽ rất phức tạp và tốn chi phí
Đặt tên doanh nghiệp đúng quy định
Tên công ty không được trùng hoặc gây nhầm lẫn với doanh nghiệp khác đã đăng ký. Ngoài ra, không được sử dụng từ ngữ vi phạm đạo đức, thuần phong mỹ tục hoặc gây hiểu lầm về ngành nghề kinh doanh.
Ngành nghề đăng ký kinh doanh phải chính xác và hợp pháp
Không phải ngành nào cũng được phép kinh doanh ngay. Có những lĩnh vực yêu cầu điều kiện riêng (giấy phép con), ví dụ: giáo dục, y tế, tài chính, vận tải… Nếu không đăng ký đủ ngành nghề hoặc sai mã ngành, doanh nghiệp sẽ gặp rủi ro khi kiểm tra, hoặc không đủ điều kiện ký hợp đồng.
Khai báo vốn điều lệ đúng và minh bạch
Vốn điều lệ là số vốn cam kết góp vào công ty. Doanh nghiệp phải góp đủ trong thời hạn 90 ngày và có trách nhiệm với số vốn đã đăng ký. Nếu góp không đủ đúng hạn, không chỉ bị xử phạt mà còn ảnh hưởng đến uy tín pháp lý.
Trụ sở chính hợp lệ theo quy định
Trụ sở doanh nghiệp phải là địa điểm có địa chỉ cụ thể, rõ ràng không đặt tại chung cư không có chức năng thương mại, hoặc nơi không được phép kinh doanh theo quy định của địa phương.
Người đại diện theo pháp luật có quyền và nghĩa vụ rõ ràng
Việc lựa chọn ai làm đại diện, chức danh gì (Giám đốc hay Chủ tịch…), có thể có 1 hay nhiều người, đều cần được xác định rõ trong điều lệ.
Người đại diện là người đứng tên pháp luật của doanh nghiệp
Việc nắm rõ những quy định trên không chỉ giúp bạn hoàn tất thủ tục thành lập công ty đúng luật, mà còn xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc để vận hành doanh nghiệp an toàn, bền vững.
Nghĩa vụ pháp lý sau khi thành lập công ty cần nắm rõ?
Rất nhiều doanh nghiệp sau khi nhận được Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp là thở phào nhẹ nhõm, rồi vô tư vận hành mà quên mất một sự thật quan trọng: thành lập công ty chỉ là bước đầu tiên.
Muốn hoạt động hợp pháp, bạn còn phải hoàn tất đầy đủ các nghĩa vụ pháp lý sau khi thành lập nếu không, sẽ đối mặt với rủi ro bị xử phạt, khóa mã số thuế, hoặc thậm chí không được xuất hóa đơn.
Mở tài khoản ngân hàng và thông báo với Sở Kế hoạch & Đầu tư
Tài khoản doanh nghiệp là công cụ bắt buộc để giao dịch tài chính, nộp thuế, nhận thanh toán. Sau khi mở, bạn phải thông báo thông tin tài khoản lên Cổng thông tin quốc gia trong 10 ngày làm việc.
Đăng ký chữ ký số (token) và nộp thuế môn bài
Chữ ký số là công cụ để ký nộp hồ sơ thuế online. Sau khi có mã số thuế, bạn cần nhanh chóng đăng ký token và nộp thuế môn bài trong vòng 30 ngày (hoặc trước 31/1 nếu thành lập đầu năm).
Đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử đúng quy định
Dù chưa xuất hóa đơn ngay, doanh nghiệp vẫn nên đăng ký hóa đơn điện tử để tránh bị động. Cục Thuế quản lý rất chặt việc xuất hóa đơn, và bạn phải được phê duyệt sử dụng trước khi phát hành.
Nộp tờ khai thuế định kỳ theo tháng/quý
Ngay cả khi chưa phát sinh doanh thu, doanh nghiệp vẫn phải nộp tờ khai thuế đầy đủ theo kỳ hạn (thuế GTGT, thuế TNCN, thuế TNDN…). Nếu không nộp đúng hạn, bạn có thể bị xử phạt hành chính và đóng tiền chậm nộp.
Lập sổ sách kế toán và lưu trữ chứng từ
Công ty bắt buộc phải có sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ, và lưu trữ đúng quy định kể cả là công ty nhỏ. Việc này giúp doanh nghiệp tránh rắc rối khi bị thanh tra thuế hoặc kiểm toán nội bộ.
Đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội (nếu có lao động)
Nếu doanh nghiệp có người lao động ký hợp đồng từ 1 tháng trở lên, bắt buộc phải tham gia BHXH.
Không đăng ký đúng hạn có thể bị truy thu và xử phạt rất nặng
Lưu ý quan trọng: Nhiều doanh nghiệp bị xử phạt do không biết phải làm gì sau khi thành lập, hoặc để sót thủ tục quan trọng. Mỗi bước đều có hạn định thời gian rõ ràng, nếu bỏ lỡ sẽ rất khó khắc phục và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hoạt động của công ty.
Những câu hỏi doanh nghiệp thường thắc mắc khi kinh doanh
Dù đã hoàn tất thủ tục đăng ký doanh nghiệp và chính thức đi vào hoạt động, nhiều chủ doanh nghiệp vẫn không khỏi lúng túng với hàng loạt vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình vận hành.
Để tránh bị phạt vì thiếu hiểu biết hoặc bỏ sót nghĩa vụ, dưới đây là những câu hỏi phổ biến mà doanh nghiệp thường xuyên thắc mắc và câu trả lời bạn nên biết.
Doanh nghiệp mới thành lập có cần nhân sự phụ trách kế toán không?
Có. Dù là doanh nghiệp nhỏ hay mới thành lập, bạn vẫn phải có người phụ trách kế toán để đảm bảo lập báo cáo tài chính và kê khai thuế đúng quy định.
Không phát sinh doanh thu thì có cần nộp tờ khai thuế không?
Có. Việc không có doanh thu không đồng nghĩa với việc được miễn khai báo. Nếu không nộp tờ khai đúng hạn, doanh nghiệp có thể bị phạt và đóng mã số thuế.
Không sử dụng hóa đơn thì có cần đăng ký hóa đơn điện tử?
Vẫn nên đăng ký sẵn. Quá trình xét duyệt hóa đơn điện tử không phải là tức thì, nên chuẩn bị trước sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn khi cần phát hành hóa đơn.
Khi nào phải đóng bảo hiểm xã hội cho nhân viên?
Ngay khi ký hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên. Doanh nghiệp có trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc cho người lao động theo quy định của pháp luật.
Không hiểu luật có bị phạt không?
Có. “Không biết luật không có nghĩa là được miễn trách nhiệm pháp lý”. Nhiều doanh nghiệp nhỏ đã bị xử phạt hành chính vì vô tình vi phạm quy định về thuế, hóa đơn, bảo hiểm hoặc nghĩa vụ công bố thông tin.
Dù đã có nhiều tài liệu hướng dẫn, nhưng thực tế cho thấy không ít doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong quá trình tuân thủ pháp luật từ đăng ký giấy phép, kê khai thuế, đăng ký bảo hiểm đến xử lý các vướng mắc phát sinh.
Lựa chọn đơn vị tư vấn pháp lý uy tín là giải pháp thông minh giúp doanh nghiệp
Với khối lượng công việc ngày càng lớn, không phải ai cũng có thời gian và chuyên môn để theo kịp những thay đổi trong hệ thống pháp luật Việt Nam.
- Tiết kiệm thời gian làm hồ sơ, nộp giấy tờ
- Tránh được những sai sót pháp lý không đáng có làm mất thời gian, công sức
- Tự tin hơn trong việc mở rộng và phát triển hoạt động kinh doanh
Tia Sáng Law - Đơn vị pháp lý uy tín được doanh nghiệp chọn lựa
Luật Tia Sáng với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý doanh nghiệp cung cấp dịch vụ đăng ký kinh doanh trọn gói, đồng hành cùng bạn từ A-Z, đảm bảo hồ sơ đúng luật, xử lý nhanh gọn, chi phí minh bạch. Liên hệ ngay để tìm được giải pháp pháp lý tối ưu cho doanh nghiệp bạn.