Lựa chọn loại hình doanh nghiệp như thế nào để tối ưu khả năng được miễn/giảm thuế không?
Câu trả lời là có. Và không chỉ ảnh hưởng một phần, việc chọn loại hình doanh nghiệp từ đầu có thể quyết định mức thuế bạn phải đóng, chế độ kế toán bạn phải áp dụng, cũng như khả năng hưởng các chính sách ưu đãi thuế của Nhà nước.
1. Mỗi loại hình doanh nghiệp chịu mức thuế và chế độ kế toán khác nhau
Một hộ kinh doanh cá thể có thể đóng thuế khoán theo doanh thu. Trong khi đó, công ty TNHH hay cổ phần buộc phải:
- Kê khai thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quý hoặc năm
- Áp dụng chế độ kế toán đầy đủ, có báo cáo tài chính, hóa đơn, sổ sách
Cùng một quy mô hoạt động, doanh nghiệp có tư cách pháp nhân sẽ chịu gánh nặng quản lý thuế và kế toán cao hơn, nhưng lại có lợi thế khác.
2. Hưởng chính sách miễn/giảm thuế tùy theo mô hình
Một số chính sách ưu đãi thuế hiện nay chỉ áp dụng cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hoặc doanh nghiệp thành lập tại khu công nghiệp, địa bàn khó khăn và doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi từ hộ kinh doanh
Các điều kiện miễn giảm này thường yêu cầu doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, có báo cáo thuế minh bạch, nghĩa là không phải loại hình nào cũng được xét ưu đãi.
Ví dụ: Chính sách hỗ trợ thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu chỉ áp dụng nếu bạn đăng ký loại hình doanh nghiệp, không áp dụng với hộ kinh doanh cá thể.
3. Loại hình ảnh hưởng đến khả năng khấu trừ thuế đầu vào
Công ty TNHH và công ty cổ phần theo phương pháp khấu trừ sẽ được hoàn thuế GTGT đầu vào nếu đáp ứng điều kiện. Điều này cực kỳ quan trọng nếu bạn:
- Kinh doanh có đầu vào lớn (nguyên vật liệu, thiết bị, dịch vụ…)
- Xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ ra nước ngoài
Trong khi đó, hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ theo phương pháp trực tiếp không được khấu trừ thuế GTGT, dẫn đến chi phí thực tế cao hơn.
4. Một quyết định nhỏ, tác động dài hạn
Việc chọn loại hình doanh nghiệp không chỉ để hợp pháp hóa hoạt động kinh doanh, mà còn là nền tảng tài chính của cả quá trình vận hành.
Chọn mô hình phù hợp sẽ giúp bạn:
- Giảm thiểu nghĩa vụ thuế không cần thiết
- Hưởng đúng chính sách hỗ trợ của Nhà nước
- Chủ động được dòng tiền và chiến lược tài chính dài hạn
Chọn sai loại hình có thể khiến bạn mất cơ hội hoàn thuế, không được miễn/giảm theo chính sách, thậm chí là phải đóng thuế cao hơn mà không hề hay biết.
Loại hình doanh nghiệp tác động thế nào đến chính sách thuế, kế toán và ưu đãi đầu tư?
Không ít người nghĩ rằng thuế hay kế toán chỉ liên quan đến ngành nghề hoặc doanh thu, nhưng thực tế, loại hình doanh nghiệp chính là một trong những yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến việc bạn phải nộp loại thuế nào, làm sổ sách ra sao, và có được hưởng ưu đãi đầu tư hay không, dưới đây là ba khía cạnh cụ thể:
1. Chính sách thuế: phương pháp tính và mức thuế phụ thuộc vào mô hình doanh nghiệp
- Hộ kinh doanh cá thể thường áp dụng phương pháp tính thuế khoán hoặc trực tiếp trên doanh thu. Nghĩa là họ sẽ đóng thuế GTGT và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ cố định, không được khấu trừ đầu vào.
- Doanh nghiệp (TNHH, cổ phần) được lựa chọn phương pháp kê khai khấu trừ, có thể khấu trừ thuế GTGT đầu vào, áp dụng mức thuế TNDN cố định (hiện tại là 20%), và có quyền hoàn thuế nếu thỏa điều kiện.
Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận sau thuế, đặc biệt với mô hình có đầu vào lớn, hoặc doanh nghiệp làm trong lĩnh vực dịch vụ xuất khẩu.
2. Chế độ kế toán: mô hình càng lớn, yêu cầu sổ sách càng đầy đủ
- Hộ kinh doanh thường không bắt buộc áp dụng chế độ kế toán theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS), chủ yếu dựa vào hóa đơn đầu ra và tờ khai thuế.
- Doanh nghiệp có tư cách pháp nhân phải lập đầy đủ chứng từ kế toán, sổ sách, báo cáo tài chính hàng quý, hàng năm. Việc này vừa tăng chi phí quản lý, vừa đòi hỏi hệ thống nhân sự hoặc dịch vụ kế toán chuyên nghiệp.
Nếu bạn dự định gọi vốn, vay ngân hàng, hay muốn làm việc với các đối tác lớn thì minh bạch về kế toán là điều bắt buộc. Khi đó, lựa chọn loại hình doanh nghiệp trở thành điều kiện tiên quyết.
3. Ưu đãi đầu tư: không phải mô hình nào cũng được xét
Các chính sách ưu đãi về thuế, tiền thuê đất, và hỗ trợ tiếp cận vốn thường chỉ dành cho:
Doanh nghiệp vừa và nhỏ có đăng ký theo Luật Doanh nghiệp
Doanh nghiệp đầu tư vào vùng khó khăn, khu công nghiệp
Doanh nghiệp hoạt động trong các ngành ưu tiên (công nghệ, giáo dục, môi trường...)
Việc có tư cách pháp nhân là điều kiện bắt buộc - Đồ họa: Văn Chung
Nếu bạn chọn mô hình hộ kinh doanh, sẽ không thể tham gia các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp cấp địa phương hoặc quốc gia.
Mô hình doanh nghiệp nào tối ưu chi phí thuế cho người mới khởi nghiệp?
Nhiều người chọn mô hình hộ kinh doanh cá thể vì thủ tục đơn giản, không phải lập báo cáo tài chính, và thường chỉ đóng thuế khoán trên doanh thu. Đây là một lựa chọn hợp lý nếu bạn kinh doanh nhỏ lẻ, không có đối tác góp vốn, ít hóa đơn đầu vào và chủ yếu giao dịch trực tiếp với khách hàng cá nhân.
Tuy nhiên, bạn sẽ không được hoàn thuế, không được khấu trừ thuế đầu vào, cũng không thể tham gia các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp từ Nhà nước. Nói cách khác, bạn chấp nhận sự đơn giản, nhưng cũng từ chối các cơ hội phát triển dài hạn.
Ngược lại, nếu bạn chọn thành lập công ty TNHH một thành viên, bạn sẽ phải chịu chế độ thuế và kế toán đầy đủ hơn nhưng bù lại, bạn có tư cách pháp nhân, có thể khấu trừ thuế GTGT đầu vào, được hưởng ưu đãi đầu tư trong một số trường hợp, và dễ dàng mở rộng quy mô hoặc chuyển đổi lên công ty cổ phần sau này.
Rất nhiều người bắt đầu bằng TNHH một thành viên để vừa tiết kiệm chi phí vừa giữ được tính linh hoạt pháp lý.
Còn nếu bạn khởi nghiệp với đội nhóm và có định hướng gọi vốn sớm, công ty cổ phần là mô hình nên cân nhắc ngay từ đầu. Dù chi phí vận hành và quản lý thuế cao hơn, nhưng bạn có thể chia cổ phần, kêu gọi đầu tư dễ hơn, và sử dụng mô hình tài chính rõ ràng hơn để đàm phán với đối tác lớn.
Nhiều người khởi nghiệp chọn mô hình doanh nghiệp theo cảm tính, hoặc chỉ vì thấy bạn bè cũng làm vậy. Nhưng khi bắt đầu phát sinh hợp đồng, kế toán, báo cáo thuế mới thấy sự khác biệt giữa “chọn cho nhanh” và “chọn đúng từ đầu”.
Tại Tia Sáng Law, chúng tôi không chỉ hỗ trợ bạn hoàn tất thủ tục thành lập doanh nghiệp. Điều quan trọng hơn, là giúp bạn chọn loại hình phù hợp với dòng tiền, định hướng tăng trưởng và khả năng hưởng ưu đãi thuế.
Đội ngũ luật sư, chuyên gia pháp lý nhiều năm kinh nghiệm giúp doanh nghiệp lựa chọn mô hình tối ưu
Chúng tôi sẽ phân tích từng yếu tố: vốn, ngành nghề, kế hoạch nhân sự, nhu cầu gọi vốn… để bạn yên tâm rằng mô hình mình chọn không chỉ hợp luật, mà còn giảm chi phí vận hành, tối ưu thuế hợp lý, và dễ dàng chuyển đổi khi doanh nghiệp phát triển.
Nếu bạn đang chuẩn bị khởi nghiệp hoặc cần rà soát lại mô hình cũ, đừng ngại trao đổi. Một cuộc tư vấn đúng lúc có thể giúp bạn tiết kiệm nhiều hơn là bạn nghĩ.