Việc lựa chọn mô hình doanh nghiệp không chỉ là vấn đề pháp lý, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến mức thuế bạn phải nộp ngay từ khi khởi nghiệp. Theo Luật doanh nghiệp Việt Nam, mỗi loại hình sẽ có cách tính thuế, chính sách ưu đãi và nghĩa vụ kê khai khác nhau.
Các loại thuế phổ biến mà doanh nghiệp thường phải nộp bao gồm:
- Thuế giá trị gia tăng (GTGT)
- Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
- Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) (trong trường hợp hộ kinh doanh cá thể)
- Lệ phí môn bài
Cùng một hoạt động kinh doanh, nếu chọn mô hình phù hợp, doanh nghiệp có thể tiết kiệm đáng kể chi phí thuế và giảm rủi ro pháp lý về sau.

Thuế không chỉ phụ thuộc vào doanh thu, mà bắt đầu từ chính mô hình doanh nghiệp bạn chọn
So sánh các mô hình doanh nghiệp phổ biến – Lựa chọn tối ưu chi phí thuế cho người mới khởi nghiệp
Mô hình doanh nghiệp không chỉ liên quan đến thủ tục đăng ký doanh nghiệp theo Luật doanh nghiệp Việt Nam, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí thuế và khả năng phát triển của startup.
1. Hộ kinh doanh cá thể
- Ưu điểm: Thủ tục đơn giản, không cần kế toán chuyên sâu, áp dụng thuế khoán – thường thấp.
- Hạn chế: Không có tư cách pháp nhân, chủ hộ chịu trách nhiệm vô hạn, khó gọi vốn hoặc mở rộng.
- Phù hợp: Cá nhân, hộ gia đình kinh doanh nhỏ lẻ.
2. Doanh nghiệp tư nhân
- Ưu điểm: Có mã số doanh nghiệp, cơ chế hoạt động riêng.
- Hạn chế: Chủ doanh nghiệp chịu trách nhiệm vô hạn, tương tự hộ kinh doanh về nghĩa vụ thuế.
- Phù hợp: Mô hình nhỏ, ít nhân sự, không cần tách bạch tài sản.

Từ hộ kinh doanh đến công ty cổ phần, mỗi mô hình có lợi thế và giới hạn riêng về thuế, pháp lý và khả năng phát triển
3. Công ty TNHH (một thành viên hoặc hai thành viên trở lên)
- Ưu điểm: Có tư cách pháp nhân, trách nhiệm hữu hạn, minh bạch về thuế và sổ sách kế toán. Khả năng tối ưu thuế tốt nếu có hệ thống kế toán bài bản.
- Hạn chế: Thủ tục thành lập, kê khai, báo cáo thuế phức tạp hơn hộ kinh doanh.
- Phù hợp: Doanh nghiệp khởi nghiệp có định hướng phát triển dài hạn.
4. Công ty cổ phần
- Ưu điểm: Dễ gọi vốn, chia cổ phần linh hoạt, cơ hội mở rộng lớn.
- Hạn chế: Chi phí vận hành cao, yêu cầu kiểm toán, thủ tục phức tạp – không phù hợp cho khởi nghiệp nhỏ lẻ.
- Phù hợp: Startup định hướng tăng trưởng nhanh, có nhà đầu tư.
Bảng so sánh ưu – nhược điểm về thuế của các mô hình doanh nghiệp phổ biến
Tiêu chí
|
Hộ kinh doanh cá thể
|
Doanh nghiệp tư nhân
|
Công ty TNHH (1TV/2TV)
|
Công ty cổ phần
|
Loại thuế phải nộp
|
Thuế GTGT, TNCN, lệ phí môn bài
|
Thuế GTGT, TNCN, lệ phí môn bài
|
Thuế GTGT, TNDN, TNCN, lệ phí môn bài
|
Thuế GTGT, TNDN, TNCN, lệ phí môn bài
|
Phương pháp tính thuế
|
Thuế khoán hoặc theo doanh thu thực tế
|
Theo doanh thu thực tế
|
Theo sổ sách kế toán, báo cáo tài chính
|
Theo sổ sách kế toán, kiểm toán bắt buộc
|
Mức thuế suất phổ biến
|
1–5% tùy ngành và quy mô
|
Tương tự hộ kinh doanh
|
GTGT: 8–10%, TNDN: 20%
|
GTGT: 8–10%, TNDN: 20%
|
Ưu điểm về thuế
|
Khai đơn giản, không cần kế toán
|
Dễ quản lý, không yêu cầu kế toán phức tạp
|
Tối ưu tốt nếu có kế toán chuyên sâu
|
Dễ minh bạch tài chính, phù hợp gọi vốn
|
Nhược điểm về thuế
|
Không minh bạch, dễ bị ấn định cao
|
Chịu trách nhiệm vô hạn
|
Thủ tục thuế phức tạp hơn, cần kế toán đầy đủ
|
Chi phí vận hành cao, bắt buộc kiểm toán
|
Phù hợp với loại hình kinh doanh
|
Kinh doanh nhỏ, hộ gia đình
|
Mô hình siêu nhỏ, không cần tách tài sản
|
Startup quy mô nhỏ đến vừa, định hướng lâu dài
|
Doanh nghiệp gọi vốn, startup tăng trưởng nhanh
|
Mỗi doanh nghiệp là một hành trình riêng – Hãy để Luật Tia Sáng giúp bạn khởi đầu đúng luật
Mỗi doanh nghiệp ra đời từ một giấc mơ, nhưng nếu không được đặt trên nền tảng pháp lý vững vàng, giấc mơ ấy có thể trả giá bằng những sai lầm rất thực.

Giấc mơ kinh doanh cần một nền tảng pháp lý vững chắc, Tia Sáng Law giúp bạn bắt đầu đúng hướng
Tia Sáng Law không đưa ra một mô hình cố định cho tất cả. Thay vào đó, chúng tôi dựa trên ngành nghề, định hướng phát triển và khả năng vận hành của từng doanh nghiệp để tư vấn:
- Loại hình phù hợp nhất: hộ kinh doanh, công ty TNHH hay cổ phần
- Tối ưu thuế và chi phí vận hành
- Giảm thiểu rủi ro pháp lý dài hạn
Từ thủ tục đăng ký doanh nghiệp, tư vấn thành lập công ty, đến quản trị nội bộ và pháp lý đầu tư, Luật Tia Sáng đồng hành cùng bạn, không chỉ để thành lập một công ty, mà để kiến tạo một doanh nghiệp bền vững.
Luật Tia Sáng không chỉ làm hồ sơ, mà đồng hành cả quá trình:
- Lựa chọn loại hình phù hợp (hộ kinh doanh, công ty TNHH, công ty cổ phần)
- Soạn điều lệ, góp vốn, hợp đồng mẫu
- Đăng ký kinh doanh – mã ngành – thuế ban đầu
- Tư vấn tuân thủ pháp lý và kế toán cơ bản cho startup

Khởi nghiệp không nên chọn một mình – Hãy để Luật Tia Sáng tư vấn mô hình phù hợp nhất cho bạn
Tia Sáng Law có đội ngũ luật sư chuyên môn cao về Luật doanh nghiệp, Luật đầu tư, Luật công ty cổ phần, nhưng luôn tư vấn bằng ngôn ngữ dễ hiểu – tập trung giải pháp, không sa đà vào thuật ngữ phức tạp.
Mỗi startup là một hành trình mới. Hành trình đó sẽ vững chắc hơn nếu có một nền tảng pháp lý đúng đắn và một đối tác pháp lý đáng tin cậy như Luật Tia Sáng.