SO SÁNH RỦI RO TÀI CHÍNH VÀ RỦI RO PHÁP LÝ TRONG DOANH NGHIỆP NHỎ

So sánh rủi ro tài chính và pháp lý: Doanh nghiệp nhỏ nên sợ cái nào hơn?

Khi vận hành một doanh nghiệp nhỏ, điều khiến các chủ doanh nghiệp mất ngủ thường là tiền. Lỗ vốn, hết tiền mặt, khách hàng nợ rủi ro tài chính là thứ dễ nhìn thấy, dễ cảm nhận. Nhưng trong khi dồn sức cứu dòng tiền, nhiều người lại quên mất một mối nguy khác làrủi ro pháp lý, âm thầm hơn, nhưng một khi xảy ra thì hậu quả thường kéo dài và tốn kém hơn nhiều.

Vậy giữa tài chính và pháp lý đâu là thứ đáng lo hơn? Câu trả lời không nằm ở việc “cái nào nguy hiểm hơn”, mà nằm ở việc doanh nghiệp bạn có đủ khả năng kiểm soát cả hai hay không.

Rủi ro tài chính là điều mà doanh nghiệp nhỏ cảm nhận ngay lập tức:

Hụt vốn khi chưa kịp xoay vòng hàng

Khách hàng chậm thanh toán, đẩy dòng tiền âm

Lãi vay ngân hàng tăng, chi phí đội lên

Đầu tư dàn trải, không hiệu quả

Những rủi ro này dễ thấy vì chúng được thể hiện bằng con số

Chủ doanh nghiệp nhìn vào sổ sách là biết ngay. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là dễ kiểm soát, nhất là khi doanh nghiệp không có kế toán giỏi, không có kế hoạch tài chính trung hạn, và dễ bị cuốn theo tâm lý “thấy có tiền là chi”.

Rủi ro pháp lý thường không có con số rõ ràng ngay lúc đầu. Nó âm thầm hình thành từ:

Một bản hợp đồng sơ sài, không bảo vệ quyền lợi

Một quy trình tuyển dụng không có hợp đồng lao động đầy đủ

Một ngành nghề kinh doanh thiếu mã đăng ký

Một sai sót nhỏ khi kê khai thuế, hoặc bỏ quên quy định mới của pháp luật

Khi chưa bị kiểm tra, chưa bị đối tác lật kèo, hoặc chưa bị nhân sự khiếu nại doanh nghiệp dễ chủ quan. 

Khi có sự việc nổ ra, hậu quả không chỉ là tiền phạt, mà có thể là:Bị đình chỉ kinh doanh, bị kiện, mất uy tín hoặc bị truy thu, lãi phạt cao. Đồng thời phải tốn thời gian - chi phí cho luật sư, giải quyết tranh chấp kéo dài.

4 rủi ro pháp lý khiến doanh nghiệp nhỏ dễ sập bẫy

Trong giai đoạn khởi nghiệp và mở rộng hoạt động, hầu hết doanh nghiệp nhỏ đều ưu tiên nguồn lực cho bán hàng, dòng tiền và phát triển sản phẩm. Nhưng cũng chính vì thiếu sự chuẩn bị pháp lý ngay từ đầu, không ít công ty đã rơi vào tình thế bị phạt, bị đình chỉ hoặc rơi vào tranh chấp kéo dài chỉ vì những lỗi tưởng chừng nhỏ nhặt.

Dưới đây là 4 rủi ro pháp lý phổ biến nhưng lại thường bị xem nhẹ:

1. Hợp đồng không chặt chẽ, dễ bị đối tác lật kèo

Doanh nghiệp nhỏ thường tự soạn hợp đồng bằng mẫu có sẵn trên mạng, hoặc chỉnh sửa sơ sài mà không hiểu rõ các điều khoản pháp lý.

Hệ quả có thể bao gồm:

Không làm rõ trách nhiệm - nghĩa vụ của các bên

Thiếu quy định về phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại

Không quy định cụ thể về thời hạn thanh toán, giao hàng

Thiếu điều khoản xử lý khi phát sinh tranh chấp

2. Tuyển dụng không có hợp đồng lao động đúng quy định

Một sai lầm phổ biến khác là không ký hợp đồng lao động rõ ràng với nhân viên, đặc biệt trong giai đoạn công ty còn ít người.

Rủi ro tiềm ẩn gồm:

Nhân sự nghỉ việc bất ngờ, không có căn cứ ràng buộc

Tranh chấp lương thưởng, bảo hiểm xã hội

Bị khiếu nại lên cơ quan quản lý lao động, dẫn đến xử phạt

3. Thiếu hoặc sai ngành nghề kinh doanh trong giấy phép

Nhiều doanh nghiệp nhỏ không để ý đến việc đăng ký đầy đủ ngành nghề trong Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Hậu quả thường gặp:

Không được phép thực hiện hợp đồng với đối tác do sai ngành

Không thể xin các giấy phép con cần thiết để hoạt động

Bị xử phạt hành chính hoặc buộc điều chỉnh, gây gián đoạn kinh doanh

4. Không cập nhật các quy định pháp luật mới

Pháp luật doanh nghiệp, thuế, lao động luôn thay đổi qua từng năm. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nhỏ không có bộ phận pháp chế nội bộ, cũng không thuê tư vấn bên ngoài.

Hệ quả dễ xảy ra:

Vi phạm quy định về thuế, hóa đơn điện tử, bảo hiểm bắt buộc

Không nắm được nghĩa vụ mới theo Luật Lao động

Áp dụng sai quy định khi xử lý kỷ luật hoặc chấm dứt hợp đồng

Rủi ro pháp lý có làm thất thoát tài chính?

Câu trả lời là: Có. Và đôi khi, nó còn khiến doanh nghiệp mất nhiều hơn cả những rủi ro tài chính thường thấy.

Hãy thử hình dung những tình huống sau: Một doanh nghiệp không cập nhật quy định mới về hóa đơn điện tử và bảo hiểm xã hội, dẫn đến bị kiểm tra và truy thu nhiều khoản nợ cũ. Không chỉ bị phạt hành chính, họ còn phải nộp tiền lãi chậm, gián đoạn hoạt động trong thời gian hoàn tất hồ sơ. Tất cả chỉ vì... thiếu cập nhật một điều luật đơn giản.

Có những rủi ro đến từ bên trong: sa thải nhân viên sai quy trình, xử lý nội bộ thiếu căn cứ pháp luật, dẫn đến bị kiện ngược và phải bồi thường theo phán quyết của tòa. 

Chỉ một lỗi sơ ý nhỏ cũng có thể khiến doanh nghiệp tổn thất hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng.

Điểm chung của tất cả những tình huống trên là: thiệt hại không đến ngay lập tức, nhưng một khi xảy ra, nó kéo dài, phức tạp và khó kiểm soát. Quan trọng hơn, những hậu quả đó đều có thể phòng tránh được nếu doanh nghiệp có sự chuẩn bị pháp lý từ đầu.

Doanh nghiệp nhỏ phòng rủi ro pháp lý thế nào cho đúng luật?

Phòng còn hơn chống. Doanh nghiệp nhỏ nên chủ động xây dựng nền tảng pháp lý ngay từ đầu: từ hợp đồng, quy trình lao động đến ngành nghề đăng ký và nghĩa vụ thuế. Đừng chờ đến khi có tranh chấp, bị phạt rồi mới lo xử lý.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đủ nguồn lực để xây dựng một phòng pháp chế nội bộ. Giải pháp tối ưu lúc này là đồng hành cùng một đơn vị tư vấn pháp lý am hiểu doanh nghiệp nhỏ như Tia Sáng Law.

Tia Sáng Law là đơn vị tư vấn pháp lý chuyên sâu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại TP.HCM và toàn quốc.

Tia Sáng Law – Giải pháp pháp lý trọn gói cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Với hơn 10 năm kinh nghiệm, Tia Sáng Law hỗ trợ doanh nghiệp:

Rà soát và soạn thảo hợp đồng đúng luật

Cập nhật kịp thời quy định mới

Phòng ngừa và giải quyết rủi ro pháp lý hiệu quả

Tia Sáng không chỉ là đơn vị tư vấn mà là đối tác đồng hành giúp doanh nghiệp bạn vận hành an toàn, minh bạch và bền vững ngay từ bước đầu. Liên hệ Tia Sáng Law để được tư vấn giải pháp phù hợp nhất với mô hình doanh nghiệp của bạn.