TƯ VẤN CỔ ĐÔNG VÀ BAN GIÁM ĐỐC: QUYỀN LỢI, TRÁCH NHIỆM VÀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP

Mối quan hệ giữa cổ đông và ban giám đốc có thể phát sinh tranh chấp nếu thiếu hiểu biết pháp lý. Đọc bài viết để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp bạn.

Cổ đông và Ban giám đốc - Vai trò và mối quan hệ trong doanh nghiệp

Trong một công ty cổ phần, cổ đông và Ban giám đốc là hai lực lượng cốt lõi nhưng đảm nhiệm hai vai trò hoàn toàn khác biệt:

- Cổ đông là những người sở hữu một phần vốn điều lệ của công ty, tức là chủ sở hữu doanh nghiệp. Tùy theo tỷ lệ cổ phần, cổ đông có quyền tham gia biểu quyết, chia cổ tức, xem xét sổ sách, bầu cử hoặc bãi nhiệm các thành viên hội đồng quản trị (HĐQT).

- Ban giám đốc (bao gồm Tổng Giám đốc/Giám đốc và các Phó Giám đốc nếu có) là đội ngũ điều hành trực tiếp hoạt động kinh doanh hằng ngày. Ban giám đốc thực hiện quyền quản lý, ra quyết định vận hành dựa trên chiến lược đã được HĐQT và Đại hội đồng cổ đông thông qua.

Cổ đông và Ban giám đốc - Mối quan hệ giữa hai bên là quan hệ giữa sở hữu và điều hành

Cổ đông giao quyền điều hành cho Ban giám đốc thông qua HĐQT, nhưng vẫn giữ vai trò giám sát và kiểm soát quyền lực thông qua cơ chế họp đại hội cổ đông.

Tuy nhiên, nếu thiếu minh bạch, thiếu hiểu biết pháp lý hoặc không có quy chế nội bộ rõ ràng, mối quan hệ này rất dễ xảy ra mâu thuẫn từ việc lạm quyền điều hành đến lợi ích nhóm hay vi phạm cam kết với cổ đông nhỏ lẻ.

Quyền và nghĩa vụ pháp lý của cổ đông và Ban giám đốc theo luật doanh nghiệp hiện hành

Theo Luật Doanh nghiệp 2020, cả cổ đông và Ban giám đốc đều được xác lập các quyền và nghĩa vụ pháp lý cụ thể nhằm đảm bảo hoạt động minh bạch, hiệu quả, hạn chế xung đột lợi ích nội bộ.

Đối với cổ đông

Quyền:

Tham dự và biểu quyết tại Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ).
Được chia lợi nhuận (cổ tức) theo tỷ lệ cổ phần sở hữu.
Được ưu tiên mua cổ phần mới phát hành tương ứng phần nắm giữ
Kiểm tra, tra cứu tài liệu về hoạt động của công ty.
Yêu cầu triệu tập họp ĐHĐCĐ khi phát hiện vi phạm quyền cổ đông, hoặc quản trị sai phạm.

Nghĩa vụ:

Góp đủ, đúng hạn số vốn cam kết.
Không rút vốn góp trái luật dưới bất kỳ hình thức nào.
Tuân thủ điều lệ công ty và quy định pháp luật liên quan.

Đối với Ban giám đốc:

Quyền

Tổ chức, điều hành hoạt động kinh doanh hằng ngày.
Đại diện công ty ký kết hợp đồng, quyết định các vấn đề vận hành trong phạm vi được phân quyền.
Kiến nghị kế hoạch phát triển, phân phối lợi nhuận, sử dụng quỹ…

Nghĩa vụ:

Điều hành công ty trung thực, cẩn trọng, tránh xung đột lợi ích.
Báo cáo hoạt động định kỳ lên HĐQT và ĐHĐCĐ.
Không sử dụng thông tin nội bộ để trục lợi cá nhân.
Chịu trách nhiệm pháp lý nếu gây thiệt hại do vi phạm quyền hạn hoặc làm trái quy định công ty.

Việc nắm rõ ranh giới giữa quyền và nghĩa vụ của mỗi bên không chỉ bảo vệ lợi ích cá nhân mà còn giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả, phòng tránh rủi ro pháp lý trong nội bộ.

Trách nhiệm và nghĩa vụ của Ban giám đốc: Không chỉ là quản lý

Trong một công ty, Ban giám đốc không đơn thuần là những người điều hành hoạt động hàng ngày. Họ còn gánh vác những trách nhiệm pháp lý cụ thể, mà nếu không thực hiện đúng, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng – từ bị khiếu kiện đến trách nhiệm dân sự, thậm chí hình sự.

Những nghĩa vụ cốt lõi của Ban giám đốc:

Nghĩa vụ trung thành và cẩn trọng: Giám đốc phải hành động vì lợi ích tốt nhất của công ty, không được sử dụng thông tin, cơ hội kinh doanh của công ty cho mục đích cá nhân.
Quản lý điều hành đúng quy định: Phải đảm bảo hoạt động công ty tuân thủ pháp luật, điều lệ, các nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông và Hội đồng quản trị.
Báo cáo minh bạch: Có nghĩa vụ báo cáo đầy đủ, trung thực về tình hình tài chính, hoạt động của công ty, đặc biệt là các giao dịch có xung đột lợi ích.
Không được lạm quyền: Mọi hành vi vượt thẩm quyền hoặc ký kết hợp đồng không đúng trình tự có thể bị vô hiệu, và giám đốc có thể phải chịu trách nhiệm cá nhân

Trách nhiệm pháp lý nếu vi phạm:

Nếu vi phạm nghĩa vụ, Ban giám đốc có thể:
Bị cổ đông khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại.
Bị miễn nhiệm, cách chức hoặc truy cứu trách nhiệm cá nhân.
Trong một số trường hợp đặc biệt như sai phạm về tài chính, có thể bị xử lý hình sự.

Ban giám đốc không chỉ là “người điều hành” mà còn là người chịu trách nhiệm pháp lý tối cao trong nội bộ công ty.

Giải quyết tranh chấp giữa cổ đông và Ban giám đốc

Trong môi trường doanh nghiệp, mâu thuẫn giữa cổ đông và Ban giám đốc là điều khó tránh khỏi, nhất là khi liên quan đến lợi ích tài chính, quyền ra quyết định hoặc định hướng phát triển công ty. Việc xử lý tranh chấp không khéo có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như chia rẽ nội bộ, mất niềm tin nhà đầu tư, thậm chí kiện tụng kéo dài.

Những tranh chấp thường gặp:

Cổ đông nghi ngờ Ban giám đốc không minh bạch tài chính, chia lợi nhuận không công bằng.
Ban giám đốc bị cổ đông chi phối, gây cản trở hoạt động điều hành.
Mâu thuẫn trong việc bổ nhiệm hoặc miễn nhiệm nhân sự cấp cao.
Tranh cãi về quyền biểu quyết, chuyển nhượng cổ phần, hoặc phát hành cổ phần mới.

Các bước xử lý tranh chấp hiệu quả nên tham khảo:

Hòa giải nội bộ: Thực hiện họp cổ đông, lập biên bản ghi nhận ý kiến, làm rõ vấn đề phát sinh.
Trung gian pháp lý: Mời luật sư doanh nghiệp hoặc tổ chức pháp lý độc lập làm bên thứ ba tư vấn và hỗ trợ trung gian.
Trọng tài hoặc tòa án: Nếu các bước trên không hiệu quả, các bên có thể đưa tranh chấp ra Trung tâm trọng tài thương mại hoặc khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền.
Phòng ngừa từ đầu: Quan trọng hơn cả là soạn thảo điều lệ công ty và hợp đồng cổ đông chặt chẽ từ đầu, quy định rõ quyền - nghĩa vụ - cơ chế giải quyết khi xảy ra mâu thuẫn.

Tranh chấp nội bộ không nhất thiết phải là kết thúc xấu nếu doanh nghiệp có sự chuẩn bị và được tư vấn đúng hướng, xung đột có thể biến thành cơ hội để tái cấu trúc, điều chỉnh và phát triển mạnh mẽ hơn.

Tia Sáng Law - Đơn vị pháp lý uy tín cùng cổ đông và ban lãnh đạo doanh nghiệp

Không ít doanh nghiệp rơi vào tranh chấp chỉ vì hiểu chưa đúng quyền hạn giữa cổ đông và ban giám đốc, hoặc thiếu một cố vấn pháp lý đồng hành từ đầu.

Tia Sáng Law trở thành lựa chọn đáng tin cậy của nhiều doanh nghiệp tại TP.HCM và trên cả nước.

Vì sao nên lựa chọn Tia Sáng Law?

Tư vấn chuyên sâu về quyền lợi - nghĩa vụ cổ đông, chức năng - trách nhiệm của ban giám đốc.
Soạn thảo điều lệ và quy chế nội bộ đúng luật, rõ ràng, minh bạch để hạn chế rủi ro ngay từ đầu.
Giải quyết tranh chấp cổ đông - lãnh đạo bằng các giải pháp tối ưu, từ thương lượng đến đại diện tại tòa án.
Đồng hành dài hạn như một bộ phận pháp chế thuê ngoài linh hoạt, tiết kiệm nhưng vẫn chuyên nghiệp.

Đội ngũ luật sư tại Tia Sáng Law không chỉ tư vấn trên giấy, mà luôn gắn liền với thực tiễn kinh doanh giúp doanh nghiệp hiểu luật để vận hành tốt hơn, chứ không chỉ để tránh sai sót.

Hãy để Luật Tia Sáng là đối tác pháp lý đồng hành, đảm bảo minh bạch - hiệu quả ổn định lâu dài cho doanh nghiệp của bạn.

-----------------------

CÔNG TY LUẬT TNHH MTV TIA SÁNG

Địa chỉ: Phòng 2.3, tầng 2 tòa nhà Indochina. Số 4 Nguyễn Đình Chiểu, P. ĐaKao, Q.1, TP. HCM

Hotline: 0989.072.079

Website: tiasanglaw.com

Gmail: tiasanglaw@gmail.com